[boxleft] Yönetmen: Denis Villeneuve
Oyuncular: Amy Adams, Forest Whitaker, Jeremy Renner, Michael Stuhlbarg
Tür: Bilim kurgu, drama, gizem, macera
Süre: 116 min
Yapım bütçesi: $47 milyon
Dünya çapında hasılat: $154,014,835 (6 ocak 2017 itibari ile) [/boxleft]
[boxright] Filmin Konusu: Film, dilbilimcisi Dr. Louise Banks’in öyküsünü anlatıyor. Dünyanın değişik bölgelerine on iki uzay gemisi iniş yapar. Amaçlarının ne olduğu bilinmemektedir. Hükumetler uzaylılarla iletişim kurmanın yolları aramaktadırlar. Amerikan ordusuun yetkilileri dilbilimci Dr. Louise Banks’ı çağrırlar. Bank’sın yanında fizikçi Ian Donnelly da olacaktır. İki bilim insanının görevi uzaylıların barışçıl mı yoksa istilacı mı olduğunu belirleyebilmektir. [/boxright]
Mütevazi bir bütçeyle çekilen, büyük patlamalrdan çatlamalardan şaşalı görsel efektlerden uzak bir bilim kurgu filmi. Minimalist bilim kurgu filmlerini sevenler için biçilmiş kaftan.
Film vizyona gireli uzun zaman oldu. Bu nedenle spoilerlı bir yazı yazıyorum. Filmi izlemeyenler okumayı şu anda bırakabilirler.
Baş karakterimiz, Man of Steel’de Lois Lane olarak izlediğimiz Amy Adams’ın canlandırdığı Dr. Louise Banks. Banks bir çok dil bilen (En azından Farsça ve Çinceyi bildiğini görüyoruz) bir dil bilimcisidir. Dünyaya inen uzaylılarla iletişim kurması için ordu onu göreve çağırır. Banks görevi kabul eder ve olaylar gelişir…
TV’ film özeti gibi oldu ama devamı var. Filmi izlediğinizi varsayarak analiz yaparak ilerleyelim istiyorum.
Öncelikle helikopterdek Dr. Louise Banks ve Ian Donnelly’in tanışmaları sırasında konuştuklarını irdeleyelim: Banks, medeniyetin temelinin “dil” olduğunu söylerken, Ian Donnelly medeniyetin temelinin “bilim” olduğundan bahsediyordu. Buradan Ian Donnelly’nin dilbilimi bilim olarak görmediğini ya da en azından “fizik” gibi bir bilim olarak görmediğini anlayabiliriz. Bendenizin defalarca söylediğim bir şey vardır: “Matematik hayatın heryerinde vardır” Resim çizerken, senaryo ya da kitap yazarken her zaman matematik kullanırız. Bu matematik, rakamlarla yapılan klasik işlemler gibi değildir. Ama bildiğimiz matematiğe benzememesi mahiyetini değiştirmez. Matematik, fizik biliminin de en önemli enstrümanlarından olduğuna göre matematiğin bilimsel bir özellik taşıdığını söyleyebiliriz.
Şimdi gelelim bunun konu ile ne alakası olduğuna: Ian Donnelly, filmin ilerleyen dakikalarında Banks’a bir matematikçi gibi çalıştığını söyler. Bu kesinlikle doğrudur. O bir matematik problemi çözmektedir. Ama bu problemde rakamlar yoktur. Nitekim uzaylıların bizim kullandığımız rakamları ve matematik denklemlerini anlamadıkları belirtilir filmde. (Demek ki onlar daha farklı bir metod izlemektedirler)
Demek ki film alttan alta biz izleyicilere mesaj vermeye çalışıyor.
Filmin verdiği mesaj bununla sınırlı değil. Keşke sadece mesaj verse. Film propaganda da yapıyor.
Filmde uzaylıların, insanlardan daha barışçıl olduğunu görüyoruz. (En azından bazı insanlardan ya da milletlerden) Çin, doğru dürüst anlamadan diğer devletler ile kurulan iletişim ağını kapatıyor ve savaşa karar veriyor. Rusya ve Sudan da onu takip ediyorlar. Oysa Uzaylılar, gemilerinde patlayan bombaya rağmen iletişime devam ediyorlar. Bombayı patlatan iki tane ABD askeri. Ama ABD, o kadar güçlü ve sağlam bir düzene sahip ki (!) bu aykırı düşünceli kişileri içinde eritebiliyor. Hani medeniyetin temeli dil yani iletişim dedik ya, Çin, Rusya ve Sudan medeni değil yani! Propagandaya gel!
Ayrıca Çin’in aşırı derecede savaşçı olduğunu, ABD’nin ise barış yanlısı olduğunu görebiliyoruz. Uzaylılar da barışçıl tabi ki. Bu görsel olarak da verilmiş. Yazıları yuvarlak şekillerden oluşuyor. Daire evrensel olarak barış anlamına gelir. Aynı şekilde gemileri alıştığımız korkunç uzay gemilerinden değil, adeta bir çakıl taşını andırıyor. Oval hatlara sahip. Geminin ve yazının bu şekilde olması başka bağlantılar da içeriyor: Filmde zamanın “dairesel” olduğu söyleniyor. Aynı bir “çakıl taşını” suya attığınızda oluşacak “daireler” gibi.
Bir not daha: Dr. Banks ABD’li yetkilileri daima “bilimsel” ya da “mantıklı” delillerle ikna ederken Çinli generali “gayipten haber vererek” ikna ediyor. Görüyor musunuz, ABD’liler ne kadar akılcı, ama Çinliler ne kadar hurafe düşkünü(!)
Neden 12 gemi olduğuna dair değişik düşünceler orataya atılabilir. Yahudi soyunun 12 aileden oluşması ya da gelecekte 12 dünya devleti olacağının öngörülmesi gibi.
Film üzerine daha birçok söz söylenebilir. Ancak bir filme eleştirel yaklaştığımız bu yazıda bu kadarı ile iktifa edelim.